W artykule dokonano przeglądu wyników gospodarczych Włoch oraz polityki prowadzonej przed przystąpieniem do Unii Gospodarczej i Walutowej, a w szczególności jej uzależnienia od deprecjacji kursu walutowego w celu utrzymania konkurencyjności za cenę rosnącej inflacji. Zaostrzenie polityki kursu walutowego po przystąpieniu do Europejskiego Systemu Monetarnego zmniejszyło inflację, ale również doprowadziło we wrześniu 1992 r. do kryzysu finansowego i walutowego. Pozytywnym skutkiem tego zjawiska było wprowadzenie korekt w finansach publicznych. Obecnie oczywiste jest, że naleganie jedynie na konwergencję nominalną, a co za tym idzie koncentrowanie się na kryteriach z Maastricht, spowodowało, że w niewystarczającym stopniu zajmowano się potrzebnymi reformami strukturalnymi, które zwiększyłyby słabnące już wtedy możliwości rozwoju. Potencjał rozwojowy Włoch zmniejszył się znacznie od połowy lat 90. do niewiele ponad 1% rocznie w ciągu dekady, tylko i wyłącznie w wyniku spadku całkowitej produktywności czynników produkcji. To z kolei skutkowało istotną aprecjacją realnego kursu walutowego w wysokości porównywalnej z tą, która doprowadziła do kryzysu w 1992 r. Podobnie pięć lat rozrzutności w finansach publicznych od 2000 r. unicestwiło większość postępu, który dokonał się w latach 90. Ponieważ członkostwo w strefie euro wyklucza ponowne wystąpienie takiego kryzysu, co teraz stanie się bodźcem dla dostosowania? Wnioski, które nowi kandydaci do członkostwa w strefie euro, tacy jak Polska, powinni wyciągnąć, to skoncentrowanie się na dostosowaniu strukturalnym, a nie tylko na nominalnej konwergencji. Powinni również unikać zbytniego pośpiechu w dążeniu do członkostwa.

Słowa kluczowe: unia walutowa, polityka pieniężna, Włochy, Polska.

  Massimo Russo, The challenge of EMU: Lessons from Italy's Experience - plik pdf; (822 KB)