Najważniejszym ograniczeniem bankowości islamskiej jest zakaz riba. Wśród muzułmanów riba jest rozumiana jako zysk, który nie został zarobiony, procent od pożyczki. Drugim ważnym ograniczeniem bankowości islamskiej jest zakaz gharar. W odniesieniu do handlu oznacza on niedopuszczalność sytuacji, w której kupujący nie wie, co kupił, a sprzedający - co sprzedał. Trzecim ograniczeniem jest zakaz maysir. Chodzi tu ogólnie o gry losowe (gdy wynik zależy od przypadku). Nie jest natomiast oczywiście zakazane podejmowanie ryzyka w celu osiągnięcia zysku, czyli typowa działalność przedsiębiorcy.
Dzięki stosowaniu tych zasad oraz przepisom religijnym powinny być osiągane następujące cechy bankowości islamskiej: stosowanie udziałów w zysku zamiast procentu, położenie nacisku na zyskowność projektu, a nie na zdolność kredytową, silniejsze powiązanie między sektorem finansowym a realnym oraz stosowanie zasad moralnych także w bankowości. W wyniku tego próbuje się stosować odpowiednie instrumenty, które nie wykorzystują stopy procentowej: murabahah, mudarabah, musharakah oraz ijarah, by wymienić te najważniejsze.
Obecnie liczbę banków deklarujących pełne dostosowanie do zasad bankowości islamskiej szacuje się na około 70 (nie licząc Iranu i Sudanu, gdzie w zasadzie wszystkie banki pracują według zasad bezodsetkowych).
Autor próbuje odpowiedzieć na pytania, czy banki islamskie rzeczywiście działają w sposób, który eliminuje niesprawiedliwość związaną z pobieraniem odsetek, jakie jest znaczenie konkurencji ze strony tradycyjnych banków dla banków działających według zasad islamskich oraz jakie jest znaczenie bankowości islamskiej dla banków funkcjonujących na tradycyjnych zasadach.
|