Małgorzata Zaleska, Jan Koleśnik
Kierunki zmian metodologii ustalania wymogów kapitałowych dla instytucji kredytowych w Unii Europejskiej

W artykule przedstawiono rolę i znaczenie regulacji wspólnotowych dotyczących funduszy własnych i wymogów kapitałowych instytucji kredytowych, genezę ich powstania, ewolucję oraz kierunki ich przyszłych zmian.

Zgodnie z dyrektywami unijnymi przyjętymi pod koniec lat 80. i na początku 90. ubiegłego wieku, fundusze własne miały decydujące znaczenie w ograniczaniu ryzyka niewypłacalności instytucji kredytowych. W ciągu ostatnich ponad dziesięciu lat nastąpiły istotne przeobrażenia w sposobie prowadzenia działalności bankowej, praktyce zarządzania ryzykiem oraz metodologiach nadzorczych. Spowodowały one, że obecnie to właśnie te pierwsze regulacje stały się najbardziej "zacofane" i w niewielkim stopniu ograniczają ryzyko w działalności instytucji kredytowych, jak też w małym zakresie zapewniają efektywność sprawowania nadzoru.

W artykule omówiono postanowienia zawarte w wydanym przez Komisję Europejską w listopadzie 1999 roku dokumencie konsultacyjnym pt. Przegląd regulacyjnych wymogów kapitałowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (A Review of Regulatory Capital Requirements for EU Credit Institutions and Investment Firms). Stanowił on uzupełnienie przeglądu metodologii adekwatności kapitałowej instytucji kredytowych dokonanego przez Bazylejski Komitet ds. Nadzoru Bankowego.

Autorzy zaprezentowali propozycje Komisji Europejskiej, dotyczące ryzyka kredytowego i operacyjnego, roli dyscypliny rynkowej i procesu badania nadzorczego. Dokonali także oceny tych postulatów oraz wpływu ich wprowadzenia na polski sektor bankowy.

Autorzy ustosunkowali się także do sposobu i metod realizacji ogólnego celu zaproponowanego przez Komisję. Jest nim lepsze dostosowanie zmodyfikowanych wymogów kapitałowych do związanego z nimi ryzyka.

Szczególną uwagę zwrócono na zmianę podejścia Komisji Europejskiej do roli i celów procesu badania nadzorczego. Celem badania nadzorczego stało się bowiem nie tylko zagwarantowanie tego, że instytucje posiadają kapitał wystarczający do zredukowania ryzyka, lecz także zachęcanie tych instytucji do opracowywania lepszych technik i korzystania z nich w procesie monitorowania i zarządzania ryzykiem.

Kolejną kwestią będącą przedmiotem rozważań w artykule jest nadzór skonsolidowany. Wprowadzenie w życie rozwiązań dotyczących nadzoru skonsolidowanego we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej doprowadziło bowiem do osiągnięcia sytuacji, w której organy nadzoru są w stanie wyegzekwować od podległych im instytucji kredytowych tworzących holdingi finansowe lub znajdujących się w takich strukturach, działania zgodne z regulacjami ostrożnościowymi dotyczącymi funduszy własnych, współczynnika wypłacalności, norm koncentracji kredytów i innych wierzytelności oraz postanowień dyrektyw w sprawie adekwatności kapitałowej.

W artykule przedstawiono także pogląd, coraz powszechniejszy w krajach Unii Europejskiej, że nadzór powinien kłaść większy nacisk na gwarantowanie równych warunków funkcjonowania i niedopuszczanie do działań niekonkurencyjnych. Bardzo restrykcyjne wymagania nadzoru wobec wszystkich instytucji kredytowych sprawiają bowiem, że mniejsze instytucje praktycznie nie są w stanie funkcjonować. Postuluje się zatem bardziej indywidualne podejście do instytucji kredytowych ze strony nadzoru oraz dopuszczenie niewielkiego zwiększenia ryzyka działalności, które mogłoby wpłynąć na wzrost ich efektywności. Podejście to nie oznacza jednak konieczności rezygnacji przez nadzór z jakichkolwiek regulacji. Nadzór bankowy powinien określać jedynie ogólne warunki funkcjonowania instytucji, zamiast angażować się w jej bieżącą działalność. Normy zewnętrzne nie mogą być zaś jedynym gwarantem bezpieczeństwa, a główna odpowiedzialność za sytuację instytucji kredytowej powinna spoczywać na jej kierownictwie.

Ta strona używa plików cookies, dzięki którym może działać lepiej.
Aby się dowiedzieć więcej o technologii cookies, proszę kliknąć tutaj: Polityka prywatności NBP »
Aby móc przeglądać zawartość, należy zaakceptować cookies z tej strony Akceptuję