Ewa Marta Syczewska Niestacjonarność nominalnego i realnego kursu wymiany dla danych sezonowych
Niestacjonarność jest typową cechą finansowych szeregów czasowych. Dotyczy to w szczególności kursu wymiany, zarówno realnego, jak i nominalnego. Niestacjonarność kursu realnego ma dodatkową interpretację: oznacza, że utrzymują się odchylenia od wartości odpowiadającej parytetowi siły nabywczej.
Przyczyną odchyleń może być np. oczekiwanie przyszłych odchyleń, błędy prognozowania różnic inflacji dla dwu krajów, błędy w przewidywaniach zmian kursów.
Literatura dotycząca parytetu siły nabywczej, tempa jego wygasania, warunków występowania, przyczyn odchyleń od parytetu - zarówno teoretyczna jak i empiryczna - jest bardzo obszerna. Jedna z metod testowania parytetu siły nabywczej wiąże się z kointegracją szeregów czasowych. Relacje równowagi długookresowej dla zmiennych niestacjonarnych można bowiem wyrażać za pomocą modeli z kointegracją. Wymagają one testowania integracji zmiennych występujących w modelu.
W przypadku równania opisującego realny kurs wymiany USD/PLN w pracy wykorzystano dane kwartalne. Zbadano występowanie sezonowości deterministycznej i stochastycznej przy użyciu testu Hylleberga, Engle'a, Grangera i Yoo, zarówno dla szeregu obserwacji realnego kursu, jak i dla kursu nominalnego.
Z uwagi na sezonowość przeprowadzono analizę integracji sezonowej na podstawie testu Dickey'a, Haszy i Fullera. Testowanie integracji przeprowadzono przy użyciu testu ADF, a także testu Dickeya-Pantuli.
Wyniki testu HEGY wskazują, że dla realnego kursu sezonowość stochastyczna nie występuje. Na podstawie testów ADF nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej o występowaniu pojedynczego pierwiastka jednostkowego. Oznacza to, że kurs realny jest niestacjonarny, jego pierwsze przyrosty są zaś stacjonarne.
Dla kursu nominalnego testowano integrację niesezonową testem ADF, testem Dickey'a-Pantuli oraz, dla sprawdzenia, testem Phillipsa-Perrona. Nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej o niestacjonarności kursu nominalnego, natomiast jego przyrosty są stacjonarne. Ponadto na podstawie testu HEGY wnioskujemy, że nie występuje sezonowość stochastyczna, którą można byłoby usunąć metodą obliczania przyrostów sezonowych.
Podsumowując, kurs realny zachowuje cechy kursu nominalnego, a mianowicie niestacjonarność i stopień integracji. Ponadto kurs nominalny oraz wskaźniki cen dla obu krajów nie są skointegrowane dla współczynników odpowiadających parytetowi siły nabywczej. Potwierdza to znane z literatury wyniki dotyczące braku parytetu w badanym okresie.
Praca oprócz wyników empirycznych zawiera opis wszystkich wykorzystanych testów.
|