Alicja Grubman Sekuratyzacja aktywów w procesie zasilania finansowego przedsiębiorstw
Upadek powstałego w Bretton Woods systemu stałych kursów walutowych był jednym z wydarzeń uważanych za przyczynę rozwoju innowacji finansowych, mających pomóc uczestnikom wymiany w unikaniu ryzyka. Kolejnym stymulatorem rozwoju był także dynamiczny postęp techniki komputerowej, upraszczający system rozliczeń. Pojawiły się nowe możliwości substytucji między aktywami finansowymi upowszechniające tendencję do zastępowania tradycyjnych kredytów bankowych nowymi źródłami finansowania działalności, przy wykorzystaniu przeróżnych technik i instrumentów.
Emisja papierów dłużnych zabezpieczonych aktywami w celu pozyskania kapitału, określana mianem sekuratyzacji aktywów lub obligatoryzacją, najszybciej rozwinęła się w USA. Początkowo sekuratyzowano różnego rodzaju kredyty i karty kredytowe. W miarę rozwoju rynku finansowego rozszerzano nie tylko wachlarz aktywów będących przedmiotem sekuratyzacji, ale także konstruowano przeróżne transakcje - swoiste spirale długów, emitując papiery o różnym poziomie ryzyka inwestycyjnego.
Struktura transakcji sekuratyzacyjnych oraz konstrukcja papieru zależą od aktywów posiadanych przez jednostkę gospodarczą, która jest inicjatorem transakcji. Zakres potencjalnych aktywów jest ogromny. Przyjmuje się, że wszystkie wierzytelności, które mogą być przedmiotem cesji, nadają się do sekuratyzacji. Muszą one jednak generować stabilny, wiarygodny i statystycznie udowodniony dochód. W odróżnieniu od innych metod pozyskiwania kapitału drogą emisji papierów wartościowych, konstrukcja transakcji sekuratyzacyjnych ma na celu wyeliminowanie w możliwie maksymalnym stopniu ryzyka związanego z działalnością przedsiębiorstwa - inicjatora transakcji, aktywami oraz wyemitowanymi papierami. W zależności od systemu prawnego danego kraju i warunków rynkowych stosuje się różne techniki sekuratyzacji. Najprostszą i najczęściej stosowaną jest tzw. całkowita sprzedaż i subpartycypacja. Całkowita sprzedaż umożliwia całkowity, pod względem prawnym, transfer aktywów wraz ze wszystkimi z nimi związanymi typami ryzyka, dochodami i ubezpieczeniami oraz prawami akcesoryjnymi (tj. zastawy, hipoteki, poręczenia) z jednostki gospodarczej - kreatora rynku do specjalnie w tym celu utworzonej spółki celowej (SPV). Następnie SPV zdobywa środki na rynku kapitałowym, emitując papiery wartościowe zabezpieczone aktywami. Z dochodów z emisji spółka celowa reguluje swoje zobowiązania wobec kreatora.
Sekuratyzacja zyskała uznanie jako metoda umożliwiająca zmniejszanie kosztów funduszy finansujących działalność jednostki, drogą pozyskiwania środków za pomocą aktywów o wyższej ocenie ratingowej. Stała się także jedną z metod dywersyfikacji źródeł finansowania oraz dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych. Wśród wielu celów sekuratyzacji często wymienia się również możliwość uwolnienia kapitału regulacyjnego drogą oddzielenia niepłynnych aktywów i "przepakowania" ich w papiery wartościowe. Zmienia się także rola sekuratyzacji w warunkach Unii i przy wzroście znaczenia ratingu kredytowego (rządów, jednostek gospodarczych i papierów wartościowych). Spełnia ona rolę dźwigni , dając możliwość uzyskania dla emitowanych papierów wyższego ratingu od ratingu kreatora transakcji, co umożliwia małym i średnim firmom pozyskiwanie środków na międzynarodowym rynku kapitałowym. Niewątpliwie rozwojowi sekuratyzacji będą sprzyjały dalsze procesy globalizacji i unifikacji systemów finansowych, wywierające presję innowacyjną na poszczególne regiony gospodarcze.
|