Wojciech Pacho Biurokratyczna redystrybucja dochodu. Przypadek biura - monopolisty
W artykule została podjęta próba naszkicowania elementów ekonomicznej teorii zachowania organizacji biurokratycznej. Analizowany jest przypadek instytucji rządowej, która realizuje wyodrębniony cel polityki, wymagający redystrybucji dochodu. W analizie założono, iż instytucja rządowa jest monopolistą na swoim obszarze działania. Realizacja celu polityki polega na identyfikacji gospodarstw potrzebujących pomocy oraz zorganizowaniu dla nich sposobu i formy wsparcia z budżetu państwa. Podstawową formą pomocy jest transfer środków budżetowych do gospodarstw domowych.
Biuro - monopolista dąży do maksymalizacji funkcji użyteczności, która zawiera dwa argumenty: rozmiary produkcji i zatrudnienie. Rozmiary produkcji są mierzone liczbą gospodarstw domowych, do których dotarto z pomocą budżetową. Z funkcji użyteczności wyprowadzona została funkcja kosztów i wybór poziomu produkcji. Przy czym wybór poziomu produkcji jest przy tym dodatkowo uzależniony od "popytu" polityków na wyniki biura-monopolisty. Preferencje polityków są prawdopodobnie takie, iż istnieje maksymalna kwota budżetu, którą są skłonni wydać na dany projekt budżetowy. Powstaje zatem problem, czy biuro, które jest monopolistą na swoim obszarze działania, może w całości "wyciągnąć" maksymalny przydział budżetu na swoje funkcjonowanie, realizując jednocześnie preferencje dotyczące wyboru technologii (poziomu kosztów)? W artykule przedstawiono mechanizm, dzięki któremu biuro jest w stanie taki cel osiągnąć. Ostatecznie w funkcjonowaniu biura - monopolisty ujawnia się tendencja do wytwarzania swoich usług przy relatywnie wysokich kosztach i skali działania, która przekracza optimum społecznych korzyści.
|