Amir Fazlagić Kapitał niematerialny
W artykule zaprezentowano problemy związane z wpływem nowego spojrzenia na kapitał przedsiębiorstwa na system bankowy. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom pomiaru i wyceny majątku niematerialnego w nowoczesnych przedsiębiorstwach epoki postindustrialnej. Tradycyjne paradygmaty zarządzania w epoce industrialnej, oparte na materialnych źródłach wartości (ziemia, praca i kapitał finansowy), okazują się niezdolne do opisu złożonych zjawisk dotyczących zobrazowania, tworzenia i zwiększania wartości kapitału intelektualnego.
Podstawowym sposobem opisu i klasyfikacji działalności ekonomicznej jest obecnie prowadzenie przez organizacje rachunkowości. Obecny system rachunkowości był doskonalony głównie w celu jak najwierniejszego opisu przepływu i tworzenia wartości w przedsiębiorstwach przemysłowych. Tymczasem, według wielu badaczy, należy oczekiwać zmierzchu ery przemysłowej. W nowej gospodarce pojawiają się podmioty o specyficznych cechach. Są to najczęściej firmy branży usługowej. Ich majątek bilansowy (materialny) jest niewielki. Infrastruktura informatyczna i biuro to często główne składniki majątku trwałego. Pozostały majątek to intelekt pracowników oraz ich powiązania i reputacja. Przedsiębiorstwa takie działają w sieciach i nie muszą wydawać wielkich środków na reklamę i komunikację z rynkiem.
W artykule przedstawiono przegląd koncepcji z zakresu teorii kapitału intelektualnego w przedsiębiorstwach. Bilans - nawet taki, w którym uwzględniono wartości niematerialne -jest kategorią statyczną. Aby w pełni wykorzystać zalety nowego spojrzenia na majątek przedsiębiorstwa, należy wprowadzić rachunkowość zarządczą kapitału intelektualnego (Intellectual Capital Management). W praktyce realizowane to jest poprzez prowadzenie kont kapitału intelektualnego. Przepływy pieniężne odbywałyby się wówczas między tymi kontami na takiej samej zasadzie, jak w przypadku kont tradycyjnych. Właściciel mógłby więc lepiej uzasadnić, zazwyczaj kontrowersyjną, decyzję o niewypłaceniu dywidendy akcjonariuszom i spożytkowaniu nadwyżki bilansowej na inwestycję w kapitał intelektualny.
Zastosowanie pomiaru i sprawozdawczości wobec kapitału niematerialnego jest jakościowym przełomem w opisie przedsiębiorstwa na rynku. Orientowanie się na przyszłość w zarządzaniu oznacza odejście od praktykowanej obecnie analizy trendów i ich przewidywań.
|