Paulina Sotomska-Krzysztofik Konkurencyjność gospodarki polskiej i sytuacja finansowa eksporterów w 1999 i 2000 r.
Artykuł poświęcony jest analizie międzynarodowej konkurencyjności cenowej gospodarki polskiej. Zmiany cen, kosztów i fluktuacje kursów walutowych, które wpływają na kształtowanie się pozycji konkurencyjnej kraju, towarzyszą także zmianom w bilansie handlowym. Zmiany w pozycji konkurencyjnej pomagają zatem wyjaśniać trendy w handlu zagranicznym.
Obecnie jednym z zagrożeń dla polskiej polityki pieniężnej jest znaczny deficyt na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego. Głównym źródłem narastającej nierównowagi zewnętrznej jest relatywnie szybsze niż w 1995 r. tempo wzrostu importu w porównaniu z eksportem. Nie bez znaczenia są więc zmiany konkurencyjności cenowej polskiej gospodarki, wpływające na tendencje w handlu zagranicznym.
W pracy wykorzystano badania w zakresie tendencji indeksów realnego efektywnego kursu złotego na bazie różnych, powszechnie stosowanych miar i obejmujących wobec tego różne elementy gospodarki konkurujące z zagranicą oraz wyniki analiz rentowności eksporterów na podstawie monitoringu ich sytuacji finansowej.
Przedstawione badanie dowodzi, że zmiany konkurencyjności gospodarki polskiej znajdują odzwierciedlenie w wynikach naszego handlu zagranicznego. Z analiz statystycznych wynika istnienie silnych związków między różnymi miarami konkurencyjności a obrotami wymiany zagranicznej. Pogłębiający się od 1995 r. deficyt obrotów bieżących jest m.in. konsekwencją właśnie negatywnych tendencji w zmianach konkurencyjności. Nominalna aprecjacja kursu złotego, której źródłem był przede wszystkim napływ kapitału zagranicznego w postaci zarówno inwestycji portfelowych (po zliberalizowaniu przepisów dotyczących inwestycji krótkoterminowych), jak i bezpośrednich, wzmacniała tendencję realnej aprecjacji złotego, wynikającą z różnicy w tempie wzrostu cen krajowych w stosunku do zagranicznych. Można przewidywać, że w przyszłości, w warunkach płynnego systemu kursowego oraz obniżania tempa wzrostu cen w Polsce, zmiany konkurencyjności gospodarki polskiej będą następowały głównie poprzez nominalne zmiany kursu złotego. W dużo mniejszym stopniu przyczyni się do tego wyższa niż za granicą inflacja.
Jednocześnie - z punktu widzenia gospodarki w skali mikroekonomicznej - wnioski, płynące z analizy sytuacji finansowej eksporterów na podstawie monitoringu sytuacji finansowej przedsiębiorstw, potwierdzają zjawiska obserwowane w konkurencyjności. Pomimo różnic zachowana została pewna zbieżność w obu analizach. Ocena sytuacji finansowej eksporterów wskazuje na występowanie podobnych, choć opóźnionych, tendencji w zakresie ich pozycji finansowej. Rentowność eksporterów, kształtowana przez strumienie dochodów i kosztów, podlega w pewnym stopniu również wpływom niekorzystnych okoliczności zaistniałych wcześniej. Badanie kursu realnego odzwierciedla natomiast aktualny układ relacji cenowych oraz kosztowych, co można traktować jako sygnał kierunku przyszłych zmian w sytuacji eksporterów.
|