Marek Dąbrowski Czy w warunkach globalizacji jest miejsce na narodową politykę pieniężną ?
Artykuł ma trojaki charakter: eseju historycznego, przeglądu literatury nt. reżimów polityki pieniężnej, liberalizacji obrotów kapitałowych i przyczyn kryzysów walutowych, a wreszcie po części - próby autorskiej prognozy ewolucji reżimów polityki pieniężnej w warunkach globalizacji. Podstawowe pytanie dotyczy kwestii, na ile jest możliwe zachowanie autonomii polityki pieniężnej w skali jednego kraju w warunkach postępującej liberalizacji handlu światowego, szybko integrujących się rynków finansowych i zwiększonej mobilności kapitału w skali międzynarodowej. Z tym problemem zderza się coraz większa liczba gospodarek, szczególnie krajów rozwijających się oraz transformujących się krajów Europy Środkowo-Wschodniej i dawnego ZSRR. Częste przypadki kryzysów walutowych w tej grupie państw w mijającej dekadzie dodatkowo podkreślają wagę i aktualność tak postawionego pytania.
Ambicją autora nie było dokonanie całościowej analizy porównawczej możliwych reżimów polityki pieniężnej/kursowej i ich skutków ekonomicznych, gdyż wykracza to zdecydowanie poza ograniczone ramy tego opracowania. Chodzi raczej o przypomnienie najważniejszych czynników, które determinowały ewolucję tych reżimów w mijającym XX wieku, a także o podkreślenie nowych okoliczności, które pojawiły się w ciągu ostatnich dwudziestu lat w związku z postępującym procesem globalizacji, a które zmuszają do ponownego przemyślenia roli i funkcji polityki pieniężnej i stopnia narodowej autonomii w jej kształtowaniu. Na tym tle podjęta została próba prognozy dalszej ewolucji reżimów polityki pieniężnej oraz problemów, związanych z ewentualnym postępem ponadnarodowej integracji tej polityki i funkcjonowania instytucji odpowiedzialnych za jej realizację. Prognoza ta ma, oczywiście, charakter subiektywny i odzwierciedla sposób rozumienia realiów współczesnej polityki makroekonomicznej przez autora, stanowiąc zaproszenie do dyskusji nad dylematami, z którymi przyjdzie się zmierzyć większości krajów, w tym Polsce i innym krajom naszego regionu, w nadchodzącej dekadzie.
Referat został skonstruowany według następującego planu. Rozdział 2. podejmuje problem niemożliwości jednoczesnego prowadzenia aktywnej polityki pieniężnej i kursowej w warunkach swobodnego przepływu kapitału. Rozdział 3. analizuje korzyści i koszty globalizacji, a rozdział 4. próbuje odpowiedzieć na pytanie, na ile jest to proces nieodwracalny. Rozdział 5. dotyczy konsekwencji postępującej globalizacji dla autonomii narodowej polityki pieniężnej, ze szczególnym uwzględnieniem problemu konkurencji pomiędzy walutami i substytucji walutowej. W rozdziale 6. zawarta jest ocena słabości pośrednich reżimów polityki pieniężnej, tzn. takich, które próbują łączyć w sobie elementy aktywnego oddziaływania na podaż pieniądza i poziom kursu walutowego. W rozdziale 7. autor porównuje dwa skrajne reżimy polityki pieniężnej: w pełni płynnego kursu walutowego oraz unii walutowej, szczególnie w kontekście realiów makroekonomicznych oraz politycznych.
|