Adam Koronowski
Rola banku centralnego w równoważeniu sytuacji płatniczej w warunkach kursu płynnego

System płynnego kursu walutowego w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko braku stabilnej równowagi płatniczej i gwałtownej weryfikacji poziomu kursu walutowego. Jak wskazuje doświadczenie, kurs płynny nie eliminuje jednak w pełni ryzyka kryzysu walutowego. Przyjmując zatem, że również w warunkach kursu płynnego możliwe jest narastanie symptomów braku stabilnej równowagi płatniczej, można postawić pytanie o rolę banku centralnego w jej przywracaniu.

Odpowiednie działania banku centralnego mogłyby stanowić korektę polityki pieniężnej. W tym przypadku konieczne jest jednak udzielenie odpowiedzi na pytanie o pożądany kierunek zmiany, jej skuteczność z punktu widzenia poprawy bilansu płatniczego oraz ograniczenia i potencjalne kolizje z innymi celami polityki monetarnej.

Odpowiedź taka poszukiwana jest w ramach analizy, dla której punktem wyjścia są: teoria parytetu stóp procentowych, twierdzenie Modiglianiego-Millera oraz model Mundella-Fleminga. W jej wyniku wyprowadzony jest jednolity wniosek, zgodnie z którym w systemie kursu płynnego zmiany w polityce pieniężnej oddziałują na bilans płatniczy jedynie poprzez efekt przesunięcia popytu. Zaproponowany obraz mechanizmu gospodarczego wskazuje na możliwość trwałego oddziaływania w drodze zmiany podaży pieniądza na wartość salda obrotów bieżących i bilansu transakcji kapitałowych (portfelowych) nawet w warunkach doskonałej mobilności kapitału i zachowania warunku parytetu stóp procentowych.

Skuteczne zmniejszenie deficytu obrotów bieżących w drodze zmian w polityce pieniężnej nie jest jednak możliwe, jeśli wzrost podaży pieniądza jest neutralny względem kategorii realnych, co w szczególności występuje w okolicznościach pełnego wykorzystania czynników produkcji. W sytuacji takiej nie jest także możliwy efekt przesunięcia, tzn. zaspokojenia popytu krajowego w wyższym stopniu z krajowych źródeł podaży. W praktyce wykorzystanie poluzowania polityki pieniężnej w celu ograniczenia deficytu obrotów bieżących i napływu kapitału jest celowe tylko wówczas, gdy polityka pieniężna jest restrykcyjna względem wydatków krajowych na poziomie nie przekraczającym istotnie potencjalnego produktu krajowego. Nawet wówczas zmiana polityki pieniężnej może pozostawać w sprzeczności z celem inflacyjnym.

Okoliczności, w których zasadne jest wykorzystanie polityki pieniężnej w celu ograniczenia deficytu obrotów bieżących, są zatem dość szczególne. Źródłem braku trwałej równowagi płatniczej jest zazwyczaj raczej zbyt wysoki poziom wydatków krajowych, istotnie przekraczający możliwości gospodarki, niż nadmiernie restrykcyjna polityka pieniężna. W takim przypadku kluczowe znaczenie mają czynniki, które sprawiają, że podmioty krajowe są skłonne korzystać z finansowania zagranicznego, a podmioty zagraniczne dostarczać finansowania wysokich wydatków pomimo towarzyszącego mu dużego ryzyka. Sytuacja taka jest interpretowana jako wyraz ułomności rynku. Przykłady takich sytuacji oraz możliwa polityka banku centralnego wobec niedoskonałości rynku są przedmiotem ostatniej części artykułu.

Ta strona używa plików cookies, dzięki którym może działać lepiej.
Aby się dowiedzieć więcej o technologii cookies, proszę kliknąć tutaj: Polityka prywatności NBP »
Aby móc przeglądać zawartość, należy zaakceptować cookies z tej strony Akceptuję