Wiesława Ziółkowska Niektóre dylematy koordynacji polityki monetarnej i fiskalnej
Nowy reżim prawny oraz przyjęcie strategii bezpośredniego celu inflacyjnego przez Narodowy Bank Polski postawiło dodatkowe wyzwania przed władzami monetarnymi i fiskalnymi co do zakresu i sposobu koordynacji obu polityk.
Konstytucja dała NBP wyłączne prawo ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Powołany został nowy organ banku centralnego - Rada Polityki Pieniężnej - który został zobowiązany do ustalania założeń polityki pieniężnej. Na mocy jego decyzji, praktycznie już od 1998 r., nastąpiło przejście do strategii bezpośredniego celu inflacyjnego. Zmiana ta oznacza konieczność prowadzenia bardziej przejrzystej i jednocześnie elastycznej polityki pieniążnej, przy wykorzystaniu wszelkich dostępnych jej instrumentów. Wiarygodność polityki monetarnej stała się natomiast specyficznym instrumentem realizacji nowej strategii. Jest ona przy tym zdeterminowana nie tylko wiarygodnością działania władzy monetarnej, ale i wiarygodnością polityki fiskalnej, która ma znaczący wpływ na osiąganie założonego celu inflacyjnego.
Skuteczność działań antyinflacyjnych polityki pieniężnej, w warunkach nowej strategii, wymaga więc nie tylko dobrej bazy statystycznej i pełnego rozpoznania mechanizmu transmisji jej impulsów do gospodarki. Konieczne jest także posiadanie szerokiego zbioru rzetelnych informacji z zakresu polityki fiskalnej, takich jak np.: wynik całego sektora publicznego łącznie z kasami chorych, funduszami celowymi i finansami samorządowymi, sposób finansowania niedoboru i zarządzania długiem publicznym, metody i terminy prywatyzacji, kształtowanie polityki dochodowej, skala i terminy zmian cen kontrolowanych, wysokość i struktura przychodów i rozchodów publicznych. Bez nich opracowywanie prognoz inflacyjnych i trafne, na ich podstawie, wnioskowanie nie jest praktycznie możliwe.
Wzrost ustawowej niezależności i odpowiedzialności NBP za stabilizowanie polskiego pieniądza wymaga także odejścia od ustanawiania celu inflacyjnego w praktyce przez Ministerstwo Finansów. Decyzje dotyczące inflacji, stóp procentowych, kursu walutowego przyjmowane do założeń budżetowych na dany rok powinny być poprzedzone procesem konsultacji z RPP i kończącym je (na tym etapie) ustaleniem przez RPP projektu założeń polityki pieniężnej. Kolejny etap koordynacji obu polityk powinien mieć miejsce w ko,cowej fazie opracowywania projektu budżetu. Jego analiza pod kątem wpływu na politykę pieniężną oraz weryfikacja projektu założeń w kontekście bieżącego przebiegu procesów inflacyjnych i zaktualizowanych prognoz, powinna być dopiero podtawą do określenia rocznego celu inflacyjnego w ujęciu przedziałowym. Brak koordynacji działania obu władz lub podporządkowanie celu inflacyjnego polityce fiskalnej mogą prowadzić do rozbieżności założeń i zamieszania makroekonomicznego ze wszystkimi negatywnymi skutkami dla sfery realnej i skutecznego obniżania inflacji. Prezentowany tryb współdziałania władzy fiskalnej i monetarnej wydaje się więc dawać szansę na eliminowanie niespójności obu polityk na etapie ich projektowania i realizacji.
|