Jacek Osiński Polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego w okresie 1993-1997. Doświadczenia i możliwość wykorzystania w przyszłości wniosków z nich płynących
Opracowanie jest próbą analizy doświadczeń Narodowego Banku Polskiego (NBP) w zakresie prowadzenia polityki pieniężnej w latach 1993-1997, jak również próbą oceny, na ile doświadczenia te mogą być pomocne w rozwiązywaniu dylematów, stojących przed polityką pieniężną i kursową w następnym pięcioleciu, tj. do roku 2003.
W artykule nie ograniczono się jedynie do zaprezentowania samej polityki, przesłanek decyzji i systemu ich realizacji, lecz również podjęto próbę ukazania filozofii prowadzenia polityki, wynikającej w dużej mierze z uwarunkowań, w których polityka ta była prowadzona. Autor uważa, że bez dokładnej analizy tych uwarunkowań nie można w pełni wytłumaczyć sposobu prowadzenia polityki przez NBP w latach 1993-1997.
Opracowanie rozpoczyna się analizą wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań prowadzenia polityki pieniężnej i ich wpływu na wybór strategii polityki pieniężnej przez NBP. Następnie przeanalizowana została realizacja polityki pieniężnej w poszczególnych okresach. Zastosowany przez autora podział na okresy uwzględnia typy głównych wyzwań, stojących wówczas przed Narodowym Bankiem Polskim. Dalej podsumowane zostały efekty polityki NBP w okresie 1993-1997 na tle efektów występujących w innych krajach Europy Centralnej (Węgry, Czechy). Na końcu autor pokusił się o analizę wyzwań, stojących przed polityką pieniężną w okresie do 2003, i możliwości zastosowania doświadczeń z lat poprzednich do rozwiązania dylematów w przyszłości.
W przeciwieństwie do innych opracowań nt. polityki pieniężnej realizowanej w Polsce w okresie transformacji, autor uważa, że NBP nie realizował wcale strategii kontroli podaży pieniądza, ponieważ w polskich uwarunkowaniach skuteczna kontrola tego agragatu nie była możliwa. Strategię NBP autor określa jako "strategię eklektyczną" - będącą kompilacją elementów różnych strategii polityki pieniężnej - ukierunkowaną przede wszystkim na stabilność procesu dezinflacji. Stabilność tego procesu miała zapewnić płynne dostosowanie się oczekiwań inflacyjnych. Warunkiem nieprzerywalności procesu dezinflacji było zachowanie bezpiecznego poziomu równowagi zewnętrznej, o co NBP szczególnie dbał.
Wg autora, przejście do systemu bezpośredniego celu inflacyjnego, w którym polityka pieniężna realizowana jest obecnie, miało charakter ewolucyjny, nie stanowiło zaś rewolucji koncepcyjnej.
Autor wysnuwa dwa wnioski na przyszłość. Pierwszym jest konieczność większej odpowiedzialności rządu za politykę kursową, co jest związane z faktem, że duża część napływającego do Polski kapitału będzie w przyszłości pochodziła ze źródeł, na które instrumenty banku centralnego nie oddziałują. Drugi - kontrowersyjny wniosek jest taki, że w krajach, do których nadmierny napływ kapitału z takich źródeł stwarza problemy dla polityki pieniężnej, nie musi być ona prowadzona w sposób przejrzysty. Powinno zwiększyć to ryzyko inwestycji portfelowych.
|