Władysław Fajfer Koncepcja podaży współczesnego pieniądza
Artykuł dotyczy propozycji daleko idących zmian w podaży współczesnego pieniądza. Przez podaż pieniądza autor rozumie nie zasoby znajdującego się w obiegu pieniądza, jak to obecnie ma miejsce, a ofertę jego udostępnienia zainteresowanym jednostkom gospodarującym.
W podaży pieniądza powinno się wyraźnie wyodrębniać podaż pieniądza wymienno-płatniczego i podaż pieniądza oszczędnościowo-pożyczkowego, a w ramach każdej z nich podaż pierwotną i wtórną. W zakresie pierwotnej podaży pieniądza wymienno-płatniczego, decydującej w obiegu pieniądza w ogóle, postuluje się nowe następujšce rozwiązania:
- jedynym emitentem omawianego pieniądza powinien być bank centralny;
- emisyjny kredyt banku centralnego może być udzielany tylko bankom komercyjnym poprzez zasilanie ich rachunków a vista; zgromadzone na tych rachunkach środki powinny służyć zasilaniu obiegu pieniądzem gotówkowym oraz do rozliczeń międzybankowych;
- na podstawie i do wysokości pozyskanego kredytu emisyjnego banki komercyjne uruchamiają wtórną podaż pieniądza wymienno-płatniczego;
- każde przemieszczenie pieniądza wymienno-płatniczego między jednostkami obsługiwanymi przez różne banki pociąga za sobą rozliczenia międzybankowe, środkami na ich rachunkach a vista w banku centralnym.
Podaż pieniądza oszczędnościowo-pożyczkowego to podaż środków nie wydatkowanych w określonym czasie na konsumpcję lub odtworzenie i powiększenie majątku produkcyjnego lub konsumpcyjnego. Dzieli się także na podaż pierwotną, czyli kreującš oszczędności, i wtórną, polegającą na ponownym udostępnianiu i wykorzystywaniu oszczędności.
Na szczególną uwagę i krytyczną ocenę zasługuje kreowanie pieniądza w trybie operacji walutowo-wymiennych. Praktyki tej należałoby całkowicie zaniechać i wprowadzić w tym zakresie następujące zasady:
- towarowość walut, czyli uznania każdej waluty za takie samo dobro jak wszystkie inne dobra ekonomiczne,
- wymienialności walut według potrzeb i możliwości zainteresowanych stron, łącznie z likwidacją obowiązku odkupywania i sprzedaży walut przez bank centralny,
- dowolnego przechowywania pozyskanych walut i dysponowania nimi,
- rynkowego trybu ustalania kursów walutowych.
|