Anna Gorska
Aspekty prawne funkcjonowania Europejskiego Banku Centralnego i Europejskiego Systemu Banków Centralnych

W artykule poruszona została problematyka związana z procesem harmonizacji instytucjonalno-prawnej w państwach członkowskich Unii Gospodarczej i Walutowej. Założeniem tego procesu było stworzenie podstaw prawnych działania EBC, jak również dopasowanie ustawodawstwa krajowego państw kandydujących w sposób, który umożliwiałby funkcjonowanie niezależnych banków centralnych w ramach ESBC. Zadania te zostały spełnione przez państwa w sposób jednorazowy i ostateczny. Tak więc na początku maja 1998 r. - przed szczytem w Brukseli, gdzie zapadła decyzja kwalifikująca poszczególne państwa do EMU - wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej miały już niezależne banki centralne oraz w większości zharmonizowane przepisy prawne.

Zakres harmonizacji przepisów prawnych dotyczył trzech sfer:
  1. niezależności banków centralnych,
  2. integracji narodowych banków centralnych w Europejskim Systemie Banków Centralnych,
  3. pozostałych norm prawnych, których dopasowanie było konieczne ze względu na wprowadzenie jednolitej waluty: euro.
Ponieważ kryterium niezależności jest jedną z podstaw funkcjonowania EMU, dlatego też w artykule poświęcono mu wiele miejsca. Omówione zostały szczegółowo cztery aspekty niezależności: funkcjonalna, instytucjonalna, personalna i finansowa, ze wskazaniem konkretnych przepisów Traktatu z Maastricht i Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych, które gwarantują jej przestrzeganie.

Narodowe banki centralne i Europejski Bank Centralny w swojej szeroko zagwarantowanej niezależności nie pozostają jednak poza jakąkolwiek kontrolą zewnętrzną. Nałożone obowiązki sprawozdawcze na EBC, audyt zewnętrzny, a także publikacje na temat działalności Systemu są formą sprawowania kontroli.

Drugą sferą, w której konieczne były zmiany w prawodawstwie każdego państwa członkowskiego, była integracja narodowych banków centralnych w Europejskim Systemie Banków Centralnych. Celem tej integracji było uznanie kompetencji EBC do wydawania decyzji i zapewnienie możliwości wykonywania przez narodowe banki centralne wszystkich zadań, które należą do nich z racji ich integralnej przynależności do ESBC. Aby osiągnąć ten cel państwa członkowskie musiały w swoim systemie prawnym ustanowić jednolite przepisy prawne, które określiły cele i zadania narodowych banków centralnych oraz instrumenty ich działania.

Kolejny rozdział artykułu omawia zagadnienia związane ze strukturą i zakresem działalności EBC. Wskazano zadania, które powierzone zostały EBC oraz poszczególnym jego organom, tj. Radzie Naczelnej, Zarządowi oraz Radzie Generalnej.

W uwagach końcowych autorka wskazuje przykładowo przepisy polskiego prawodawstwa, które - ze względu na zdolność NBP do spełnienia obowiązków wynikających z członkostwa w Systemie - są niezgodne z regulacjami unijnymi bądź budzą poważne wątpliwości.

Podane zostały również podstawowe przepisy prawne dotyczące ESBC, według stanu na dzień 31.03.1999 r.

Ta strona używa plików cookies, dzięki którym może działać lepiej.
Aby się dowiedzieć więcej o technologii cookies, proszę kliknąć tutaj: Polityka prywatności NBP »
Aby móc przeglądać zawartość, należy zaakceptować cookies z tej strony Akceptuję