Czesław Mesjasz Koszty transakcji i asymetria informacji jako przyczyny powstawania instytucji pośrednictwa finansowego
Nowoczesne rozwiązania stosowane w krajach rozwiniętych szybko są wykorzystywane w polskich instytucjach finansowych. W krajowej literaturze fachowej daje się natomiast zauważyć istotny brak opracowań, dotyczących nowoczesnej teorii relacji instytucji finansowych z innymi podmiotami gospodarczymi. Dotyczy to w szczególności teorii kontraktów finansowych, teorii przedstawicielstwa i związanej z nimi teorii nadzoru nad przedsiębiorstwami. Tymczasem bez znajomości tych koncepcji teoretycznych nie jest możliwe zrozumienie zasad funkcjonowania nowoczesnego rynku kapitałowego, w tym fuzji i przejęć, czy też problemów występujących w relacjach między bankami a przedsiębiorstwami.
Celem artykułu jest wstępne przedstawienie wybranych podstaw teoretycznych analizy funkcjonowania instytucji finansowych. Przyczyny powstawania i funkcjonowania instytucji pośrednictwa finansowego przedstawiono jako efekt niedoskonałości rynku finansowego: kosztów transakcji, asymetrii informacji oraz regulacji przez państwo. Do najważniejszych sposobów redukcji kosztów transakcji przez instytucje pośrednictwa finansowego można zaliczyć: występowanie pośrednika finansowego w roli twórcy rynku, osiąganie korzyści skali dzięki specjalizacji w zakresie procedur pozyskiwania informacji o swoich klientach, osiąganie korzyści z zakresu działania, łatwość uzyskiwania informacji od klientów, wynikającą z zaufania do instytucji pośrednictwa finansowego, redukcję kosztów poszukiwania partnerów transakcji finansowych, możliwość łatwiejszego uzyskania porad prawnych przez pośredników, co umożliwia przygotowanie kontraktów, dotyczących transferu kapitału, zwiększenie kompleksowości usług oraz obniżenie kosztów dzięki rozwojowi techniki komputerowej. W artykule przedstawiono również podstawowe konsekwencje asymetrii informacji na rynkach finansowych: ryzyko moralne, selekcję negatywną oraz racjonowanie kredytów.
Rozważania zawarte w artykule mają charakter opisowy i traktowane są jedynie jako wprowadzenie do dalszych studiów. Pełne zrozumienie omawianych zagadnień wymaga bowiem przedstawienia złożonych modeli matematycznych. Ze względu na trudności związane z tłumaczeniem terminów anglosaskich z zakresu finansów i bankowości, dodatkowym celem artykułu jest przedstawienie kilku propozycji terminologicznych, które mogą być przedmiotem dalszej dyskusji.
|